1. Pełno gruzu, plątanina kabli na podłodze, częściowo zerwane posadzki - to obraz dawnej bankowej sali operacyjnej w słynnym Domu pod Orłami, budynku wyjątkowym w skali europejskiej. Choć jest pod ścisłą ochroną, o wykonywanych tu pracach nic nie wie wojewódzki konserwator zabytków.
2. Najczęściej czytane
3.  
4.     Prawie 160 mieszkań za mniej niż 3 tys. zł za metr, czeka na Bemowie
5.     Warszawa
6.     Prawie 160 mieszkań za mniej niż 3 tys. zł za metr, czeka na Bemowie
7.     Zamień dom w galerię sztuki i podróżniczych wspomnień
8.     materiał promocyjny partnera
9.     Zamień dom w galerię sztuki i podróżniczych wspomnień
10.     Dlaczego smog i zmiany klimatu to nie to samo? Mylimy pojęcia, a to tak, jakby pomylić nogę z ręką
11.     Dlaczego smog i zmiany klimatu to nie to samo? Mylimy pojęcia, a to tak, jakby pomylić nogę z ręką
12.     Następna trasa wylotowa z Warszawy na nasypie, a nie w wykopie. Są protesty
13.     Warszawa
14.     Następna trasa wylotowa z Warszawy na nasypie, a nie w wykopie. Są protesty
15.     Po słowach wiceministra o dzieciach z niepełnosprawnością naukowcy protestują, rodzice się martwią
16.     Warszawa
17.     Po słowach wiceministra o dzieciach z niepełnosprawnością naukowcy protestują, rodzice się martwią
18.  
19.     17
20.  
21. zabytki Warszawy
22. ,
23. zabytki
24. ,
25. Śródmieście
26. ,
27. architektura
28.  
29. Chcesz dostawać mailem najważniejsze informacje z Warszawy? Zapisz się na nasz bezpłatny newsletter.
30.  
31. Na prace prowadzone w budynku zwrócił uwagę nasz czytelnik. Drzwi były otwarte, więc wszedł do środka i zrobił kilka zdjęć wielkiej sali operacyjnej. Do niedawna zajmował ją oddział Banku Pekao SA. Teraz wnętrze przypomina plac budowy. - Robotnicy się kręcą, leją beton. Przerabiają salę bankową na dyskotekę - twierdzi czytelnik.
32.  
33. Dom pod Orłami przy ul. Jasnej 1 to obiekt podręcznikowy. Varsavianista Jarosław Zieliński w swoim "Atlasie dawnej architektury ulic i placów Warszawy" napisał: "Budynek uznawany jest za najwybitniejsze dzieło polskiej architektury wczesnomodernistycznej i jedną z najlepszych realizacji tego okresu w Europie". Z kolei historyczka sztuki Marta Leśniakowska w atlasie "Architektura w Warszawie" zaznaczyła, że gmach ten uznaje się za pierwszą nowoczesną budowlę stolicy.
34.  
35. Dom Pod Orłami w Warszawie
36. 2 ZDJĘCIA
37. Dom Pod Orłami w Warszawie WALDEMAR GORLEWSKI
38. Dom pod Orłami. Gmach o nowatorskiej konstrukcji
39.  
40. Budynek nazywany Domem pod Orłami lub Bankiem pod Orłami powstał w latach 1912-17 jako siedziba Banku Towarzystw Spółdzielczych. Jego projektant Jan Heurich młodszy, pionier nowoczesnej architektury, zastosował w nim nowatorską na tamte czasy konstrukcję z żelbetu. Na szczycie gmachu stanęły posągi dwóch orłów autorstwa Zygmunta Otto, zaś obłożone piaskowcem elewacje ozdobiono płaskorzeźbami Jana Antoniego Biernackiego przedstawiającymi rolników i motywami roślinnymi z trybowanej miedzianej blachy.
41.  
42. Orzeł na Domu pod Orłami
43. 2 ZDJĘCIA
44. Orzeł na Domu pod Orłami JACEK ŁAGOWSKI
45.  
46. Dzięki żelbetowemu szkieletowi budynek w czasie II wojny światowej przetrwał niemieckie bombardowania, został jednak uszkodzony. Podczas odbudowy przeprowadzonej w latach 1948-50 wg projektu Barbary Brukalskiej dokonano szeregu zmian, w tym przeniesiono główne wejście z południowo-wschodniego narożnika na środek fasady, a w narożnik wstawiono spiralną klatkę schodową i dostawiono nową część gmachu od strony ul. Sienkiewicza. Na wprost holu urządzono salę operacyjną banku. Jej reprezentacyjny charakter podkreślają otaczające ją rzędy monumentalnych filarów. Ściany sali pokryto marmurem i stiukiem, a przez przeszklony strop wpada do wnętrza dzienne światło.
47. Czytaj także:
48. Napad na bank Pod Orłami. Nierozwiązana zagadka PRL-u
49. Funkcja bankietowo-eventowa
50.  
51. Dom pod Orłami był w 1964 r. niemym świadkiem najsłynniejszego napadu w powojennej Warszawie. Bandyci zastrzelili dwóch konwojentów i uciekli z całodziennym utargiem Centralnego Domu Towarowego. Sprawców nigdy nie wykryto.
52.  
53. Od 1969 r. budynek chroniony jest wpisem do rejestru zabytków. Wszelkie ingerencje w taki obiekt, ale też zmiana jego funkcji wymagają zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków. Zapytaliśmy urząd konserwatorski, czy prace prowadzone w budynku zostały z nim uzgodnione. Odpowiedział, że decyzją mazowieckiego wojewódzkiego konserwatora zabytków z 11 października 2019 r. - która straciła ważność 31 grudnia 2020 r. - zatwierdzone zostały prace polegające jedynie na malowaniu okrągłej klatki schodowej i wymianie jej oświetlenia oraz uszczelnieniu szklanego świetlika. Na inne działania nie było pozwolenia. "Obecnie w budynku przy ul. Jasnej 1 nie są prowadzone żadne prace, o których został poinformowany MWKZ" - oznajmia urząd konserwatorski.
54.  
55. Urzędnicy pod koniec sierpnia 2020 r. dostali jedynie informację, że jest nowy najemca poziomu "0", który będzie wnioskował o zmianę funkcji z bankowej i teatralnej na bankietowo-eventową. Dotychczas jednak taki wniosek do konserwatora nie wpłynął.
56.  
57. Sygnały o pracach prowadzonych w sali operacyjnej Domu pod Orłami urząd konserwatorski dostał jeszcze w ubiegłym roku, lecz do dziś nie skontrolował tego, co się tam dzieje. Dlaczego? - Podjęliśmy kilkakrotne próby wejścia do tej sali, m.in. 7 i 28 grudnia, ale nie zostaliśmy do niej wpuszczeni - tłumaczy wojewódzki konserwator zabytków prof. Jakub Lewicki.
58.  
59. Ostatnia nieudana próba miała miejsce w piątek 22 stycznia. Kolejna planowana jest 1 lutego.
60. Czytaj także:
61. Złomiarze okradli Bank pod Orłami. Nikt nic nie widział?
62. Najemca "przejmuje pełną odpowiedzialność"
63.  
64. Właścicielem budynku jest Krajowa Rada Spółdzielcza. W odpowiedzi na nasze pytania o prace w sali operacyjnej przesłała nam pismo prezesa Zarządu KRS Mieczysława Grodzkiego. Informuje w nim, że 19 sierpnia 2020 r. sala ta została oddana w najem spółce Grupa CK z siedzibą w Piasecznie, co „zobowiązuje ten podmiot zgodnie z art. 25 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami do wypełnienia obowiązków wynikających z ww. ustawy (...) w szczególności wszelkich uzgodnień i pozwoleń niezbędnych do rozpoczęcia prac. (...) W powyższym zakresie najemca przejmuje na siebie pełną odpowiedzialność".
65.  
66. Krajowa Rada Spółdzielcza przekazała nam także oświadczenie najemcy. Kamil Kraszewski z zarządu spółki Grupa CK pisze w nim: "Jestem w pełni świadomy konsekwencji, jakie wiążą się z nadchodzącą kontrolą i udostępnię lokal w dniu 1 lutego 2021 r. do pełnego wglądu. W przypadku jakichkolwiek uchybień ponoszę pełną odpowiedzialność prawną, jak i finansową oraz dostosuję się do wszelkich zaleceń konserwatora zabytków. Jednocześnie zaznaczam, że wszystkie prace demontażowe, jakie wykonałem, zgłosiłem w urzędzie i nie dopuściłem się wykonania czegokolwiek bez wiedzy konserwatora, czego dowiodę podczas kontroli". Urzędnicy temu jednak zaprzeczają.
67.  
68. Nie czekając na 1 lutego, już we wtorek wojewódzki konserwator przeprowadzi wizję lokalną w budynku. - Jeśli i tym razem nie zostaniemy wpuszczeni, wrócimy z policją - zapowiada prof. Jakub Lewicki.
69.