Humanizm - nurt filozoficzny lub światopogląd oparty na racjonalnym myśleniu, który wyraża się troską o potrzeby, szczęście, godność i swobodny rozwój człowieka w jego środowiskach: społecznym i naturalnym. 
Antropocentryzm - pogląd filozoficzny i religijny, według którego człowiek stanowi centrum i cel Wszechświata.
Reformacja -  ruch religijno-polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa. Był reakcją na negatywne zjawiska, które miały miejsce w katolickiej hierarchii kościelnej.
Epikureizm - szczęście| Stoicyzm - opanowanie.
Sonet – kunsztowna kompozycja poetyckiego utworu literackiego, złożona z 14 wersów zgrupowanych w dwóch czterowierszach (tetrastychach), rymowanych zwykle abba abba i dwóch trójwierszach.
Esej - forma literacka lub literacko-naukowa, prezentująca punkt widzenia autora. Esej może poruszać tematykę filozoficzną, społeczną lub artystyczną.
Kompozycja szkatułkowa - układ fabularny wielostopniowy, w którym narrator główny tworzy swą opowieścią ramę fabularną. W jej obrębie pojawiają się postacie będące narratorami innych fabuł, z których również wyłaniają się kolejne opowieści następnych uczestników zdarzeń.
Nowela -  krótki utwór literacki, pisany prozą, charakteryzujący się wyraźnie zarysowaną i sprawnie skrojoną akcją główną, mocno udramatyzowaną, która zmierza do punktu kulminacyjnego.
Teoria sokoła -  teoria opisująca klasyczną kompozycję noweli, w której ma występować centralny motyw, stanowiący szczególnie wyróżniony ośrodek kompozycyjny.
Traktat - ważna umowa międzynarodowa/obszerne dzieło naukowe, zawierające wykład na jakiś temat.
Mowa - wypowiadanie słów w celu porozumienia się z innymi ludźmi.
Kazanie -  gatunek literatury stosowanej, przemowa wygłaszana zwykle przez osobę duchowną wyznania chrześcijańskiego, która ma za zadanie nauczanie i przekazanie treści religijnych.
Publicystyka - artykuły, komentarze i teksty polemiczne dotyczące aktualnych wydarzeń i problemów, ogłaszane w prasie, radiu i telewizji.
Retoryka - sztuka i teoria wygłaszania mów / wyszukany sposób mówienia.
Kolokwializm -  niedbały styl wypowiedzi charakterystyczny dla języka potocznego.
Teatr elżbietański - typ teatru, który rozwinął się w Anglii we wczesnym renesansie za panowania Elżbiety I, a charakteryzował m.in. zerwaniem z zasadą trzech jedności (czasu, miejsca i akcji).
Dramat Shakespeare'a - Cechuje go odrzucenie zasady trzech jedności (czasu, miejsca i akcji) i chóru, mieszanie elementów tragizmu i komizmu, fantastyka. Najbardziej wyróżniającą cechą jest wykreowanie silnych osobowości, bohaterów, ulegających potężnym namiętnościom, postawionych w sytuacjach moralnego wyboru przeżywające wewnętrzny konflikt.
Tren - utwór liryczny o charakterze żałobnym.
Pieśń - gatunek literacki poezji lirycznej, o genezie związanej z obrzędami i muzyką. Pieśń to utwór liryczny podzielony na strofy, zwykle o tematyce poważnej.
Pytanie retoryczne - pytanie zadane nie dla uzyskania odpowiedzi, lecz w celu skłonienia odbiorcy do przemyśleń na określony temat.
Dialog - wypowiedź wielopodmiotowa, rozmowa dwóch lub większej liczby osób.
Fraszka - krótki utwór liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany, o różnorodnej tematyce, często humorystycznej lub ironicznej (satyrycznej). Często kończy się wyraźną puentą.
Epigramat - krótki, zazwyczaj lekki i dowcipny utwór poet., zakończony wyrazistą puentą, często o charakterze satyrycznym lub refleksyjnym.
Wiersz sylabiczny - wiersz mający równą liczbę sylab, akcent stały pada na przedostatnią sylabę wersu. Posiada średniówki.
Średniówka -  przerwa intonacyjna rozdzieląca na dwa człony wers wiersza tonicznego, sylabicznego lub sylabotonicznego.
Topos - element jakiejś kultury, podstawa rozumowania, ogólnie przyjęty sąd/stały motyw, temat utrwalony w literaturze.
Sielanka - niczym niezmącone, pogodne, spokojne i beztroskie życie/utwór poetycki przedstawiający w sposób wyidealizowany uroki życia wiejskiego.
Elegia - utwór liryczny o tematyce żałobnej, pożegnalnej.
Kontrast - ostra sprzeczność między zestawionymi przedmiotami, zjawiskami itp.
Peryfraza - figura stylistyczna polegająca na zastąpieniu słowa oznaczającego dany przedmiot, czynność, osobę itp. przez jego opis lub metaforę.
Oksymoron - metaforyczne zestawienie wyrazów o przeciwstawnym, wykluczającym się znaczeniu, np. gorzkie szczęście.
Inwersja - powtórzenie motywu lub tematu w utworze muzycznym ze zmianą każdego interwału wznoszącego się na odpowiadający mu interwał opadający i odwrotnie.
Zapożyczenie - element językowy zaczerpnięty z języka obcego, który zadomowił się w mniejszym lub większym stopniu jako element języka rodzimego.
Dialekt - regionalna odmiana języka.