Wykład 2 23.10.2020 Współczesne stosunki narodowe
1.
istnieja różne podziały na uczestników stosunków międzynarodowych:
-państwowe
-pozapaństwowe
-subpaństwowe
Rodzaje podmiotów:
-podmioty potencjalne (np. grupy społeczne, narody)
-podmioty efektywne (np. państwo)
-pośrednie (np.organizacje, ministerstwa)
-bezpośredni (np. przedstawiciel rządu, ambasador)
Współcześnie państwo jest podstawowym i najważniejszym uczestnikiem stosunków międzynarodowych, dlatego iż jest to najbardzIej zorganizowana jednostka polityczna. Jest najbardziej wpływowym i dynamicznym uczestnikiem dyplomatycznym. Ma możliwość ograniczenia lub przerwania działania jego podmiotów. Na pojęcie państwa składają się elementy takie jak terytorium czy ludność.
Suwerenność - prawna niezależnośc od czynników zewnętrznych(przykładowo kiedyś żadne państwo Układu Warszawskiego nie mogło samodzielnie udzielać się na arenie międzynarodowej).
Aby państwo zaczęło brać udział w stos. międzynarodowych musi być przyjęte do klubu państw czyli zostać uznane przez inne państwa.
Grupa uczestników niepaństwowych:
- organizacje międzynarodowe - np. ONZ, NATO - muszą podlegać prawu międzynarodowemu i składać się z przedstawicieli kilku państw. Pierwsze z nich powstały jeszcze pod koniec XIXw. Pod koniec lat 90' było ich ponad 300, dziś jest ich ponad 1000. Dzielą się na różne grupy:
A)
- rządowe(międzypaństwowe)
- pozarządowe(wpływowe osoby fizyczne, przedsiębiorstwa)
B)
-wszechstronne np. ONZ
-wyspecjalizowane np. UNESCO,
C)
-globalne
-regionalne
-mieszane
D)
-polityczne
-wojskowe
-gospodarcze
2. Polityka zagraniczna państwa
Każde państwo prowadzi swoją politykę zagraniczną opierającą sie na analizie polityki międzynarodowej.
Polityka zagraniczna ma 5 zadań:
-ochrona jego niepodległości i bezpieczeństwa,
-ochrona interesów ekonomicznech ze szczególnym uwzględnieniem interesów najbogatszych przedsiębiorców w danym kraju,
-działania służące zapobieganiu jakiejkolwiek działalności szkodliwej spoza granic państwa,
-ochrona wartości narodowościowych i strzeżenie tajemnic państwa,
-rozpowszechnianie i kreowanie pozytywnego wizerunku swojego państwa na arenie międzynarodowej.
Są dwa typy prowadzenia polityki zagranicznej:
-aktywna
-pasywna
Czynniki polityki zagranicznejdzielą się na:
-obiektywne
-subiektywne
-społeczne
-wewnętrzne
-zewnętrzne
grupy czynników polityki zagranicznej to:
A) wewnętrzne i obiektywne:
- materialno-społeczne - wskaźniki takie jak dochód narodowy, poziom życia obywateli, PKB na osobę, wydatki na wojsko, siła konfliktów społecznych - kluczowa dla określenia siły państwa.
-wyznacznik aksjologiczny - czyli wartości polityczne, ideologie akceptowaną przez różne grupy społeczne, poziom i charakter kultury i tradycji, historia stosunków z innymi narodami, opinia publiczna, rodzaj dominującej religii i jej charakterystyki.
- demograficzne - liczba ludności, przyrost naturalny, struktura etniczna, gęstość zaludnienia
- geopolityczne - określają relacje strategiczne poprzez granice państw. sąsiedztwo z innymi państwami.
B) wewnętrzne i subiektywne:
wyznaczniki świadomościowe - np. partie polityczne i jak wpływają na prowadzenie polityki zagranicznej.
C) zewnętrzne i subiektywne:
- strukturalne - ?
- funkcjonalne - obejmują funkcje struktur i dot. ich aktualnego składu.
- podmiotowo-strukturalne - odnoszą się do zobowiązań państwa wynikających z jego przynależności do organizacji.
- podmiotowo-funkcjonalne - interakcje zach. miedzy panstwem a strukturą tych stosunków. państwo podejmuje decyzje na podstawie czynników wewnętrznych ale musi dostosować się do czynników zewnętrznych.
- potencjału politycznego - obejmują polityczny i moralny autorytet państwa oceniany według wartości innych uczestników polityki międzynarodowej.
3 najważniejsze środki pol. zagranicznej:
- droga dyplomatyczna - polega na nawiązywaniu i utrzymywaniu stosunków i prowadzenia polityki. (rozmowy, negocjacje, wypowiedzi na forum publicznym
- droga ekonomiczna - metody to rozszerzanie dogodnych taryf celnych, udzielanie niskoprocentowych kredytów krajom potrzebującym. Są też negatywne metody w tej kategorii np. taktyka "kija i marchewki".
- droga ideologiczna - manipulowanie, używanie propagandy, sabotaż, terroryzm, cyberterroryzm, wojna informacyjna
dodatkowo: droga militarna
Funkcje dyplomacji dzielimy na dwie grupy:
a)jako część składowa polityki państwa
- określająca funkcja
- oceniająca - dot. ocen zagrań politycznych innych państw,
- selekcjonująca - eliminowanie zagadnień które tworzą strefę niezgodności między państwami
b)funkcje dyplomaty:
- symboliczna reprezentacja jego państwa,
- polityczna reprezentacja - utrzymuje relacje polityczne w kraju pobytu,
- prawna reprezentacja - ochrona obywateli swojego państwa zagranicą i ich mienia,
// Kącik ciekawostek:
Korporacje transnarodowe - np. McDonald's, Tesco, Ruchan - zjawisko to może istotnie wpływać na ograniczenie suwerenności niektórych państw - szczególnie tych mniejszych. Pod koniec XXw korporacje m.nar. miały już na tyle wpływu by decydować o polityce państw na arenie m.nar.
Przykładowe metody korporacji wpływania na politykę obcych państw:
-Lobbing,
-dążenie do intensywnych kontaktów, towarzyskich stosunków między politykami a przedstawicielami korporacji. mogą opłacać kampanie wyborcze dla polityków w zamian za poparcie,
-przekupstwo, korupcja, szantaż
//jeżeli jakiś naród przez wiele lat znajdował się w ustroju totalitarnym i stanie się nagle demokratyczny może sobie nie poradzić, np. teraz sytuacja na Białorusi.
// Zapamiętajcie te słowa młode padawany - "Polityka to strategia, dyplomacja to taktyka".
//pierwotną formą dyplomacji była quasi-dyplomacja - wymiana posłów w plemionach, wydanie córki za mąż. Stosowaną ją przez tysiąclecia zanim rozwinęła się dyplomacja międzynarodowa. Polska dopiero w XVIw. zaczęła organizować ambasady poza granicami państwa.
